بهداشت جهانی آلودگی هوا را جدی‌ترین خطر برای سلامت انسان می‌داند

به گزارش ایرنا، آلودگی هوا به ویژه در کشورهای در حال توسعه آسیایی به معضلی جدی برای سلامت مردم تبدیل شده است.

برای مثال، بیماری‌های قلب و عروق، برونشیت، سردرد، حالت تهوع از پیامدهای ناشی از آلودگی هوا شناخته می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی بهار سال 1393 اعلام کرد از هر هشت مورد مرگ در جهان یک مورد به دلیل آلودگی هوا روی می‌دهد.

کارشناسان این سازمان، هوای آلوده را بزرگ‌ترین منبع خطر برای سلامت انسان ارزیابی می‌کنند. آن‌ها پس از بررسی اطلاعات ثبت شده در سال 2012 میلادی به این نتیجه رسیدند که مرگ ناشی از آلودگی هوا اغلب در کشورهای فقیر به ویژه در جنوب و شرق آسیا ثبت شده است.

سه چهارم موارد ثبت شده مرگ در چین و هند به دلیل تنفس دود مه بوده است. در آمریکا و اروپا آلودگی هوا بیماری‌هایی را در پی داشته است که به مرگ بیمار منتهی شده‌اند.

• دست‌کم هفت میلیون قربانی در سال

بررسی آمار مرگ و میر در سراسر جهان توسط کارشناسان سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که دست کم هفت میلیون مورد مرگ در سال 2012 میلادی از پیامدهای آلودگی هوا بوده است؛ این رقم دو برابر آماری است که تاکنون تصور می‌شد.

از این تعداد حدود سه میلیون و 700 هزار نفر به دلیل تنفس هوای آلوده از جمله دودمه در هوای خارج از خانه و رقمی بیش از این تعداد، یعنی چهار میلیون و 300 هزار نفر به دلیل تنفس هوای آلوده در محیط سربسته (از جمله گازگرفتگی) جان باخته‌اند.

از آن جا که شماری قربانیان در معرض هر دو نوع آلودگی بودند، کارشناسان سازمان بهداشت جهانی رقم هفت میلیون مورد را ثبت کرده‌اند.

نگاهی دقیق‌تر به این آمار نشان می‌دهد 40 درصد موارد مرگ ناشی از استنشاق هوای آلوده خارج از خانه در پی بیماري‌های قلب و عروق بوده است. 40 درصد موارد به دلیل سکته مغزی، 11 درصد به دلیل بیمار ی‌های مزمن ریوی، 6 درصد به دلیل سرطان ریه و 3 درصد به دلیل بیماری‌های شدید تنفسی در کودکان بوده است.

در جدول دیگر مرگ ناشی از تنفس هوای آلوده در محیط سربسته، 26 درصد به دلیل بیماری‌های قلب و عروق، 34 درصد به دلیل سکته مغزی، 22 درصد بیماری‌های مزمن ریوی، 6 درصد سرطان ریه و 12 درصد بیماری‌های شدید تنفسی کودکان بوده است.

در ادامه این گزارش خاطر نشان شده که اغلب قربانیان استنشاق هوای آلوده در محیط‌های سربسته، کودکان و زنان هستند.

• افزایش آمار مرگ به دلیل ایست قلبی

آلودگی هوای تهران در سال‌های اخیر افزایش چشم‌گیری یافته است. شمار روزهای ناسالم تهران هر سال در ماه‌های زمستان به بالاترین حد خود می‌رسد. شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی ایران، بهمن ماه سال 1393 اعلام کرد بیش از نیمی از روزهای ماه دی، هوای شهر تهران ناسالم بوده است.

به نقل از محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت محیط زیست استان تهران، شهروندان این کلان‌شهر در دی ماه سال جاری ١٦ روز هوای ناسالم و 14 روز هوای سالم را تجربه کرده‌اند.

هوای تهران در سال ٩٣ تا 15 دی‌ماه تنها ١٣ روز پاک و ١٩٢ روز سالم بوده است. شمار روزهای ناسالم 86 روز بوده که هر چند در مقایسه با سال پیش، که در آن 116 روز هوای ناسالم ثبت شده، کاهش داشته اما همچنان موجب نگرانی است.

در ایران روزنامه شرق چاپ هفتم بهمن ماه در گزارشی با عنوان "دی، ماه مرگ" به ارتباط آلودگی هوا با آمار مرگ در تهران، پایتخت ایران پرداخت. در این مطلب با اشاره به آمار ثبت شده، ایست قلبی اصلی‌ترین و پرتعدادترین عامل مرگ در دی ماه ذکر شد.

• تأثیر ذرات معلق بر رشد جنین

اصلی‌ترین شاخص در کیفیت هوا ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون است. اگر شاخص ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون بین 101 تا 199 باشد هوا سالم است.

پژوهشگران دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی نیوجرسی آمریکا پیش‌تر با انجام تحقیق گسترده‌ای در زمینه تأثیر هوای آلوده بر جنین در رحم مادر، شواهد روشنی در این زمینه به دست آوردند.

آن‌ها با بررسی اطلاعات 336 هزار نوزاد که در فاصله‌های سال‌های 1999 تا 2003 در ایالت نیوجرسی متولد شدند به این نتیجه رسیدند که ضریب خطر اختلال در تکامل جنین با افزایش ذرات معلق به نحو چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند.

نتیجه این تحقیق که سال 2009 منتشر شد، نشان می‌دهد با افزایش هر چهار میکروگرم ذرات معلق در متر مربع، تعداد جنین‌هایی که با وزن اندک متولد می‌شوند، افزایش معناداری پیدا می‌کند.

افزایش 10 واحدی دی اکسید نیتروژن در هر میلیارد نیز چنین تأثیری نشان می‌دهد.

• اختلال در اکسیژن‌رسانی و تأمین مواد غذایی

مشکل تولد نوزدان با وزن اندک به طور معمول در مواردی دیده می‌شود که مادر در دوران بارداری سیگار استعمال کرده است.

پژوهش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته، این احتمال را تقویت می‌کنند که با افزایش ذرات معلق در محیط رشد جنین، فعالیت سلول‌های در حال تکثیر و رشد تغییر می‌کند. این تغییر می‌تواند به دلیل کاهش میزان مواد غذایی و اکسیژنی باشد که جنین دریافت کرده است.

یکی از ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن است که تأثیر بسیار مخربی بر رشد گیاهان دارد. دی اکسید نیتروژن در ترکیب با هوای مرطوب تولید اسید سیتریک می‌کند که حتی فلزات را دچار پوسیدگی شدید می‌کند. اکسید نیتروژن در غلظت‌های بالا باعث ایجاد مه دود می‌شود.

تحقیق پژوهشگران دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی نیوجرسی شامل تاثیرات منفی غلظت بالای دی اکسید نیتروژن یا افزایش فلزات سنگین بر رشد و تکامل جنین نمی‌شود.